प्रासंगिक – भारताची जगाला अनमोल देणगी – आंतरराष्ट्रीय योग दिवस

MH 28 News Live : योग ही भारतात उदयास आलेली एक प्राचीन आणि समग्र जीवनशैली आहे. या शास्त्राचा उगम सुमारे ५००० वर्षांपूर्वी झाला असल्याचे मानले जाते. पतंजली ऋषींनी “योगसूत्र” लिहून योगशास्त्राला शास्त्रीय आणि तात्त्विक अधिष्ठान दिले. त्यामुळे त्यांना योगशास्त्राचे जनक मानले जाते.

योग हे केवळ व्यायामाचे एक माध्यम नाही, तर शरीर, मन व आत्मा यांच्यातील समरसतेचे प्रतीक आहे. भारतात उपनिषदे, भगवद्गीता आणि विविध धार्मिक ग्रंथांमध्ये योगशास्त्राची मांडणी आढळते. अनेक संत-महंत, योगी, साधक यांनी योगाची परंपरा जगवली आणि समृद्ध केली.

योगाभ्यासाचे शारीरिक व मानसिक लाभ

योगामधील आसने, प्राणायाम, ध्यान या सर्व गोष्टी शरीर व मन दोन्ही सशक्त करण्याचे काम करतात. योगामुळे —

शरीराची लवचिकता वाढते,

पचनक्रिया सुधारते,

मानसिक तणाव दूर होतो,

एकाग्रता आणि मन:शांती लाभते,

दीर्घकाळ चालणारे आजार नियंत्रणात राहतात.

योग ही आजच्या धकाधकीच्या जीवनशैलीत शांतता व आरोग्य मिळवण्याची प्रभावी साधना आहे.

भारतीय योग परंपरा आणि जागतिक प्रसार

भारताच्या योग परंपरेने जगाला शारीरिक आरोग्याबरोबरच मानसिक स्वास्थ्याचा मार्ग दाखवला. स्वामी विवेकानंद, परमहंस योगानंद, बी.के.एस. अय्यंगार यांच्यापासून ते बाबा रामदेव यांच्यापर्यंत अनेकांनी योगाची जागृती देशोदेशी घडवून आणली.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचे ऐतिहासिक योगदान

भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी योगाला जागतिक व्यासपीठावर नेण्यासाठी निर्णायक भूमिका बजावली. २७ सप्टेंबर २०१४ रोजी संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेत भाषण करताना त्यांनी असे सुचवले की, “२१ जून हा दिवस, जो वर्षातील सर्वात मोठा दिवस आहे, तो ‘आंतरराष्ट्रीय योग दिन’ म्हणून साजरा करावा.”

या प्रस्तावाला १७७ देशांनी पाठिंबा दिला – हे संयुक्त राष्ट्र संघाच्या इतिहासातील सर्वाधिक पाठिंबा मिळालेल्या प्रस्तावांपैकी एक ठरले. त्यानंतर केवळ ७५ दिवसांत, म्हणजे ११ डिसेंबर २०१४ रोजी संयुक्त राष्ट्रांनी अधिकृत घोषणा केली आणि योगाला जागतिक स्तरावर मान्यता मिळाली.

प्रथम आंतरराष्ट्रीय योग दिन

२१ जून २०१५ रोजी पहिला आंतरराष्ट्रीय योग दिन जगभर साजरा करण्यात आला. भारतात राजधानी दिल्लीत ३५,००० पेक्षा अधिक लोकांनी एकत्र येऊन पंतप्रधान मोदींसोबत योगाभ्यास केला. जगातील १९० पेक्षा अधिक देशांमध्ये विविध कार्यक्रमांनी या दिवसाचे स्वागत झाले.

महत्त्वाचे मुद्दे संक्षिप्तपणे:

योगाचा उगम : भारत, सुमारे ५००० वर्षांपूर्वी

योगशास्त्राचे जनक : पतंजली ऋषी

योगाचे लाभ : शरीर, मन, आत्मा यांचे संतुलन

परंपरा : हठयोग, राजयोग, ज्ञानयोग इ.

मोदींचा प्रस्ताव : यू.एन. महासभेत २७ सप्टेंबर २०१४

यू.एन. मान्यता : ११ डिसेंबर २०१४

पहिला योग दिन : २१ जून २०१५

योग हा भारताचा आत्मा आहे. नरेंद्र मोदी यांच्या दूरदृष्टीमुळे आणि ठाम प्रयत्नांमुळे योगाला जागतिक ओळख मिळाली. आंतरराष्ट्रीय योग दिन हा भारताच्या सांस्कृतिक सामर्थ्याचा जागतिक सन्मान आहे. हा दिवस केवळ एक आरोग्यदायक उपक्रम नसून मानवतेच्या एकात्मतेचा संदेशही देतो. योगाची ही जागतिक पताका पुढील पिढ्यांसाठी आरोग्य आणि शांतीचा मार्गदर्शक ठरेल.